Za każdym razem, kiedy podchodzę do zrobienia zdjęcia, największą uwagę przywiązuję do ostrości. Kompozycja i ekspozycja też są niesamowicie ważne, ale jak zdjęcie wyjdzie nieostre a kompozycja i ekspozycja będą dopracowane, nic z tego zdjęcia i tak nie będzie. Można więc uznać, że odpowiednia ostrość to w przypadku zdjęcia warunek numer jeden. Zdradzę Wam tutaj moją tajemnicę, jak robić super ostre zdjęcia zawsze i każdym aparatem - bez względu na to czy robisz zdjęcia aparatem kompaktowym, lusterkowym czy bezlusterkowcem. Mam sprawdzony system, w ramach którego zawsze sprawdzam pięć elementów – i za nimi podążam – żeby ostateczny efekt był super.
Zacznijmy od najważniejszego, pierwszego punktu: aby zdjęcie było ostre musisz zwracać uwagę na czas naświetlania. Czas naświetlania mówi nam o tym, jak szybko migawka zostanie otwarta i zamknięta – innymi słowy – jak szybko zostanie zdjęcie zrobione. Dobranie odpowiedniego czasu naświetlania to naprawdę kluczowa kwestia, jeśli chcesz zrobić ostre zdjęcie. To równie ważna jak i trudna sztuka, ale jest kilka podstawowych zasad, których przestrzeganie może ułatwić podjęcie prawidłowej decyzji. Pamiętaj, że czas naświetlania musi być dobrany po pierwsze pod kątem dynamiki fotografowanej sytuacji oraz biorąc pod uwagę specyfikę obiektywu, którym dysponujesz.
Czas naświetlania musi być przede wszystkim odpowiednio krótki w stosunku do fotografowanej sytuacji. Jeśli fotografujesz dziecko, które biega wokoło albo skacze na trampolinie, a zrobisz zdjęcie z jedną sekundą czasu naświetlania, to zdjęcie zdecydowanie nie będzie ostre. Dziecko będzie rozmazane i prawdopodobnie całe zdjęcie będzie też poruszone, ponieważ nie utrzymasz prawdopodobnie przez jedną sekundę mocno, stabilnie swojego aparatu. Musisz mieć do tego hiper stabilny uchwyt i dobrze wiedzieć jak trzymać swój aparat, żeby przez jedną sekundę zrobić super ostre zdjęcie z ręki.
Pamiętaj więc, żeby czas naświetlania był odpowiednio krótki w stosunku do dynamiki sytuacji – jeśli chcesz uzyskać efekt zamrożenia ruchu. Jeśli robisz na przykład zdjęcie fal na plaży i chcesz zamrozić ich ruch, również ważne jest, żeby dobrać super krótki czas naświetlania. Jeśli chcesz jednak rozmyć te fale, żeby były jak mleko, wówczas dobierz oczywiście długi czas naświetlania.
W jaki sposób ustalić optymalny czas naświetlania? Wszystko zależy znów od sposobu poruszania się obiektu. Czas naświetlania będzie inny jak obiekt porusza się do ciebie albo od ciebie, a jeszcze inny, jak porusza się w prawo czy w lewo. Trzeba też wziąć pod uwagę jak szybko się porusza. Musisz pamiętać o wszystkich tych czynnikach.
Przykładowo, jeśli fotografuję podczas sesji dzieci biegające, wybieram czas naświetlania minimum 1/250 sekundy. Poniżej tego czasu nigdy nie schodzę, ponieważ dzieci są ruchliwe, biegają i poruszają się dość szybko, więc żeby zachować hiper dobrą ostrość zdjęcia muszę zapewnić sobie bardzo krótki czas naświetlania. W przypadku tego rodzaju sytuacji, krótki czas naświetlania to zdecydowanie podstawa.
Dobór optymalnego czasu naświetlania uzależniony jest również od obiektywu. Im masz dłuższy obiektyw tym powinien być on krótszy – zwłaszcza jak chcesz zrobić ostre zdjęcie trzymając aparat w ręku, a nie na statywie. Dla przykładu, jeśli masz aparat z obiektywem 70 mm to twój czas naświetlania nie powinien być dłuższy niż 1/70 sekundy. Natomiast przy obiektywie 200 mm, czas naświetlania nie powinien być z kolei dłuższy niż 1/200 sekundy.
Dobór optymalnych parametrów nie jest ławy. Jeśli będziesz przestrzegać powyższych wskazówek, z czasem dojdziesz do wprawy. Pamiętaj przede wszystkim o doborze odpowiednio krótkiego czasu naświetlania w odniesieniu do dynamiki fotografowanej sytuacji oraz o dostosowaniu go do długości obiektywu. Gdy już nauczysz się to robić, pozostaje wziąć pod uwagę pozostałe cztery czynniki, dzięki którym osiągniesz hiper ostrość swoich zdjęć.
Obok czasu naświetlania, głębia ostrości jest głównym czynnikiem decydującym o ostrości zdjęcia. Przesądza o tym, który obszar na zdjęciu jest wyostrzony, w jakim stopniu jest ono ostre i w którym miejscu ostrość jest zlokalizowana. Podstawowym narzędziem do regulowania głębi ostrości jest przysłona.
Nasuwa się tu oczywiste pytanie – w jaki sposób działa i jak ją stosować? Jeśli chcesz wyostrzyć wszystkie elementy zdjęcia, standardowo ustawiasz dużą wartość przysłony (mały otwór w obiektywie). Możesz wówczas liczyć na uzyskanie pożądanego efektu, jeśli pamiętasz jednocześnie o doborze odpowiedniego czasu naświetlania. Dla przykładu, gdy robisz zdjęcie krajobrazu i chcesz uzyskać ostrość całego zdjęcia, wybierz dużą wartość przysłony, czyli w okolicach f/18- f/20.
Są jednak takie sytuacje, gdy chcemy uzyskać małą głębię ostrości. Dla przykładu, gdy robimy portret – typowe zdjęcie twarzy – zazwyczaj będziemy chcieli rozmyć tło, które może rozpraszać widza. Zastosujemy wówczas małą wartość przysłony, czyli w okolicach f/2,8-f/3,5 (duży otwór w obiektywie). Uzyskamy wówczas efekt rozmazanego tła.
Wiemy już, że o ostrości decydują dwa podstawowe czynniki, czyli czas naświetlania oraz przysłona. Pojawia się pytanie o to, gdzie na zdjęciu powinno się ustawić ostrość? W jaki sposób wybrać ten kluczowy obiekt?
Pomyśl przede wszystkim, co jest na zdjęciu najważniejsze. Innymi słowy, co można uznać za jego temat główny. Przy portrecie sprawa wydaje się dość jasna. ‘Wydaje się’ to jednak bardzo trafne w tym przypadku określenie – często zauważam tu drobne błędy u moich studentów. Dla portretu jest wbrew pozorom wiele elementów, gdzie możesz ustawić ostrość – broda, nos, oko, czapka, bark itp. Elementy te są w różnej odległości od obiektywu. Jeśli ustawisz dla tego typu zdjęcia bardzo małą wartość przysłony np. f/1.8, może okazać się, że jest to na tyle znacząca różnica, że zdjęcie wyjdzie niepoprawnie pod względem ostrości.
Przy ustawianiu ostrości kluczowy jest wybór odpowiedniego obiektu. Jeśli robimy zdjęcie portretowe, ustawiamy ostrość na oko, które jest bliższe obiektywu. Przy próbie sfotografowania krajobrazu należy zastanowić się, co stanowi główny obiekt na zdjęciu. Jeśli w kadrze mamy piękne morze, plażę i latarnię, będzie to prawdopodobnie latarnia i na nią ustaw ostrość. W każdym przypadku należy zastanowić się, co jest przedmiotem głównym. Może to być przedmiot, a nie osoba. Gdy dojdziesz do wprawy, możesz zacząć tę regułę łamać albo zmieniać. Początkującym fotografom polecam jednak jej się trzymać. Wszystkie te techniki w bardzo dokładny sposób omawiane są na moim autorskim kursie fotografii, do którego dostęp możesz uzyskać już dzisiaj.
Kolejny punkt związany jest z funkcjami technicznymi w aparacie. Każda decyzja podjęta w odniesieniu do wyboru czasu naświetlania, przysłony i ustawień ostrości musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w wyborze konkretnych funkcji w aparacie, którym w danym momencie dysponujesz. Jeśli odpowiednio zapoznasz się z jego możliwościami i funkcjonalnościami, będziesz w stanie wykorzystać pełen potencjał urządzenia i w optymalny sposób je wykorzystać. Zrobienie zdjęcia – zwłaszcza w sytuacji dynamicznej – wymaga zwykle szeregu błyskawicznych decyzji co do ustawień aparatu. Musisz dobrze znać urządzenie, którym dysponujesz, żeby podjąć je w prawidłowy sposób i ustawić parametry w taki sposób, żeby odzwierciedlały obraz, który w danym momencie chcesz wykreować.
Jeśli chcesz uzyskać efekt ostrego zdjęcia, musisz zdecydować się na odpowiednią technikę fotografowania oraz dobrać właściwe narzędzia. Będą one uzależnione chociażby od tego czy zdecydujesz się na to, żeby całe zdjęcie było ostre, czy tylko jakiś jego element. Masz wówczas do wyboru bardzo różne techniki i narzędzia do fotografowania. Odpowiednie ich zastosowanie może pomóc Ci osiągnąć w fotografii zupełnie inny poziom.
Tego typu efekt pozwala osiągnąć chociażby technika panoramowania. Podążamy wówczas za poruszającym się obiektem i fotografujemy go przy odpowiednim czasie naświetlania. Sprawi to, że poruszający się obiekt będzie ostry, ale obiekty za nim – nieostre. Jeśli fotografujesz obiekt w ruchu na tle neonów czy świateł, wyjdą one wówczas rozmazane, a obiekt, za którym podążasz będzie ostry. W tym przypadku byłaby to dobra decyzja.
Przy każdym ujęciu musisz podobną decyzję podjąć i pomyśleć o tym jak chcesz wykreować dane zdjęcie, jaki ma być jego odbiór i jaką historię chcesz przedstawić. Pomyśl czy chcesz pokazać szybki ruch, zwyczajny ruch, bezruch czy coś powolnego. Kreując w ten sposób zdjęcie możemy wprowadzić widza w naszą sytuację i pokazać mu dynamikę ruchów. Możemy to osiągnąć, jeśli dobierzemy odpowiedni czas naświetlania i ostrość.
Niekiedy chcemy, żeby wszystko na zdjęciu było ostre. Dla przykładu, gdy fotografujemy krajobraz górski – mamy w kadrze z przodu piękne jezioro i z tyłu góry, wówczas będziemy chcieli, żeby wszystko było ostre. Ustawiamy wówczas przysłonę na dużą wartość czyli f/18-f/22, następnie ustawiamy odpowiedni czas naświetlania i dobierzemy poprawne ISO, aby zachować poprawną ekspozycję. Należy pamiętać, że jeśli robi się już ciemno – zdecydowanie przyda się statyw. W efekcie uzyskamy zdjęcie, na którym wszystko będzie ostre.
Podsumowując, jeśli zastosujesz technikę pięciu powyższych kroków, osiągniesz efekt hiper ostrych zdjęć. Poprawne zastosowanie wszystkich tych wskazówek jednocześnie wymaga treningu, ale – jeśli się na to odważysz – będziesz robić ostre zdjęcia bez względu na to, jakim aparatem się posługujesz.